ШIуагъэ къытэу уадэлэжьэн фае ШIуагъэ къытэу уадэлэжьэн фае
Зыныбжь имыкъугъэхэм яIофыгъохэм ыкIи яфитыныгъэхэр къэухъумэгъэнхэм афэгъэзэгъэ республикэ комиссием зичэзыу зэхэсыгъо иIагъ. Ащ хэлэжьагъэх Адыгэ Республикэм и Премьер-министрэ игуадзэу, комиссием ипащэу Наталья Широковар, министерствэ ыкIи комитет зэфэшъхьафхэм ялIыкIохэр.
АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ общественнэ рэхьатныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ полицием ипащэ игуадзэу Андрей Федосеевым къызэриIуагъэмкIэ, зыныбжь имыкъугъэхэм бзэджэшIагъэу зэрахьагъэхэм япчъагъэ тиреспубликэ къыщеIыхыгъ. БлэкIыгъэ илъэсым мы лъэныкъомкIэ бзэджэшIэгъэ 87-рэ зэхафыгъ, 2017-рэ илъэсым егъэпшагъэмэ, а пчъагъэр процент 34,6-кIэ нахь макI. Арэу щытми, Красногвардейскэ, Тэхъутэмыкъое ыкIи Шэуджэн районхэм ащыпсэухэрэ Iэтахъохэм хэбзэукъоныгъэу зэрахьагъэхэм япчъагъэ ащыхэхъуагъ.
Зэфэхьысыжьэу ашIыгъэхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, зыныбжь имыкъугъэхэм нахьыбэу зэрахьэхэрэ бзэджэшIагъэхэр тыгъоным епхыгъэх: зыгорэм имылъку къышIуатыгъугъэу хъугъэ-шIэгъэ 64-рэ, хъункIэн бзэджэшIэгъи 3, ешъуагъэхэу бзэджэшIэгъи 4 зэрахьагъэхэу агъэунэфыгъ. БлэкIыгъэ илъэсым Iэтэхъо 85-мэ уголовнэ Iофхэр къафызэIуахыгъэх, ахэм пшъэшъэжъыи 6 ахэт. Нэбгырэ 85-мэ ащыщэу 35-р гурыт еджапIэхэм якIэлэеджакIох, 12-р апшъэрэ ыкIи гурыт гъэсэныгъэ зыщызэрагъэгъотырэ еджапIэхэм ястудентых.
Зыныбжь имыкъугъэхэм алъэныкъокIэ зэрахьэгъэ бзэджэшIагъэхэм япчъагъэ проценти 8,7-к1э нахьыбэ хъугъэ. Проценти 106-м кIахьэу бзэджэшIагъэхэр нахьыбэу зыщызэрахьагъэу къыхагъэщыгъэр Мыекъопэ районыр ары. 2019-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м ехъулIэу зыныбжь имыкъугъэхэу бзэджэшIагъэ зезыхьэгъэ нэбгырэ 204-рэ ыкIи якIэлэцIыкIухэм япIункIэ зипшъэрылъхэр икъоу зымыгъэцэкIэхэрэ ны-ты 109-рэ учетым хэтых. Мыхэм алъэныкъокIэ административнэ хэбзэукъоныгъэ 1832-рэ агъэунэфыгъ, ны-ты 1498-мэ административнэ Iофхэр къафызэIуахыгъэх.
Андрей Федосеевым къызэриIуагъэмкIэ, 2018-рэ илъэсым зыныбжь имыкъугъэхэм бзэджэшIагъэу зэрахьагъэхэм япчъагъэ къеIыхыгъэми, 2019-рэ илъэсым ищылэ мазэ нэбгыри 9-мэ зэрахьэгъэ бзэджэшIагъэхэм япчъагъэ 10-м нэсыгъ. БлэкIыгъэ илъэсым мыщ фэдэ иуахътэ а пчъагъэр 5 хъущтыгъэ. Джащ фэдэу бзэджэшIэгъэ хьылъэ гъогогъуи 2 зэрахьагъ.
Мы лъэныкъомкIэ министерствэм иIофышIэ щысэхэр къыхьыгъэх. 2019-рэ илъэсым щылэ мазэм и 5-м поселкэу Яблоновскэм щыпсэурэ зыныбжь имыкъугъэ Р. Сагариевыр гражданинэу Е-м зыфэгубжым, ышIэзэ ипсауныгъэ зэрар рихыгъ. Мы IофымкIэ зыныбжь имыкъугъэм уголовнэ Iоф къыфызэIуахыгъ. УплъэкIунхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, 2017-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Iэтахъор учетым хэт. Джащ фэдэу 2019-рэ илъэсым щылэ мазэм и 23-м Мыекъопэ районым ит поселкэу Удобнэм щыпсэурэ зыныбжь имыкъугъэ В. Дерновар янэу Е. Перегудовам шъэжъыекIэ пчъагъэрэ хэпыджагъ, уIэгъэ хьылъэхэр тырищагъэх, ащ уголовнэ Iоф къыфызэIуахыгъ. Мыщ фэдэ хъугъэ-шIагъэхэм къагъэлъагъо зыныбжь имыкъугъэхэм пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэр икъоу зэрадызэрамыхьэхэрэр, социальнэ кIэлэегъаджэхэм ыкIи психологхэм яIофшIэн шIуагъэ къытэу зэрэзэхамыщэхэрэр. Унагъом илъ зэгурымыIоныгъэр нахь псынкIэу къызыхэбгъэщкIэ, гумэкIыгъор нахь дэгъэзыжьыгъошIу зэрэхъущтым щэч хэлъэп.
Зыныбжь имыкъугъэхэм алъэныкъокIэ тиреспубликэ икриминогеннэ зытет уигъэрэзэнэу зэрэщымытым, джащ фэдэу шъоным ыкIи наркотикхэм Iэтахъохэр ащыухъумэгъэнхэм афэшI 2019-рэ илъэсым мэзаем и 11-м къыщегъэжьагъэу и 22-м нэс оперативнэ-пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэу «Быт-Алкоголь» зыфиIорэр АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ республикэм щызэхещэ.
Зыныбжь имыкъугъэхэм яIофыгъохэмкIэ муниципальнэ комиссиехэм яIофшIэн нахь агъэлъэшынэу, Iэтахъохэм алъэныкъокIэ бзэджэшIагъэхэр зэрамыхьанхэмкIэ пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэр шIуагъэ къытэу зэхащэнхэу Наталья Широковам унашъо афишIыгъ. Джащ фэдэу зэгурыIоныгъэ зэрымылъ унагъохэм, зянэ-зятэхэр зэхэмысыжьхэм ыкIи кIэлэцIыкIухэм алъыплъэрэ унагъохэм гъэлъэшыгъэ шIыкIэм тетэу анаIэ атырагъэтынэу къариIуагъ.
АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ иIофышIэу Нэгъырэкъо Алый къызэриIуагъэмкIэ, блэкIыгъэ илъэсым муниципальнэ комиссиехэм яучет хэт Iэтэхъо 23-мэ, АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ зыныбжь имыкъугъэхэмкIэ иучет хэт нэбгырэ 17-мэ, социальнэ щынагъо къэзытырэ Iэтэхъо 62-мэ ыкIи гъот макIэ зиIэ унагъохэм къарыкIыгъэ кIэлэцIыкIу мини 2-рэ 600-мэ лагерьхэм защарагъэгъэпсэфыгъ.
— Зыныбжь имыкъугъэхэм уадэлэжьэныр Iоф псынкIагъоу щытэп, ащ уемыгугъоу Iофым упылъын плъэкIыщтэп. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат пчъагъэрэ ар зэхэсыгъохэм къащеIо. Анахьэу тынаIэ зытедгъэтын фаер зыгъэпсэфыгъо лъэхъаным шIуагъэ къытэу Iэтахъохэм яуахътэ агъэкIоныр ыкIи ахэм IофшIэн къафэгъотыгъэныр ары. Профилактикэ учетым хэтхэр нахьыбэу зэхэщэкIо IофшIэнхэм акIэгъэгушIугъэнхэ, джащ фэдэу кIэлэцIыкIухэр зыпIунхэу къаIызыхыгъэ, ахэм алъыплъэрэ унагъохэм зэрифэшъуашэу тынаIэ атедгъэтын фае, — къыкIигъэтхъыгъ Наталья Широковам.
КIАРЭ Фатим.
Источник: Газета Адыгэ Макъ
