СурэтымкIэ щыIэныгъэр къагъэлъагъо

Урысыем исурэттеххэм я Союз икъутамэу Адыгэ Республикэм щыIэм, Мыекъуапэ ифотоклубэу «Лэгъо-Накъэм», творчествэм пылъ IофшIапIэм зэхащэгъэ къэгъэлъэгъоныр тарихъым инэкIубгъохэм афэгъэхьыгъ.
Сурэтхэр тырахэу заублагъэр илъэси 180-рэ зэрэхъугъэм ехьы­лIэгъэ Iофтхьабзэр Адыгэ Респуб­ликэм культурэмкIэ и Министерствэ икъэгъэлъэгъуапIэ къыщызэIуахыгъ. Республикэм исурэттеххэм я Союз итхьаматэу, Адыгеим изаслуженнэ журналистэу Аркадий Кирнос зэхахьэр пэублэ гущыIэкIэ къызэIуихыгъ. Ащ зэрэхигъэунэфыкIыгъэу, щылэ мазэм и 7-р сурэттеххэм я Маф. Дунаим апэрэ сурэтыр щытезыхыгъэр Нисефор Ньепс. 1826-рэ илъэсым «Шъхьангъупчъэм укъиплъымэ» зыфиIорэр тырихыгъагъ. Арэу щытми, IофшIагъэм игъэкIотыгъэу тегущыIэхэу зырагъэжьагъэр 1839-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 7-р ары. ШIэныгъэхэмкIэ Париж и Академие щыкIорэ зэхахьэм Академием исекретарэу Арго къыщиIопщыгъ тыгъэм инэбзыйхэр сурэткIэ къагъэлъэгъон алъэкIы зэрэхъугъэр. Нисефор Ньепсрэ Луи Дагеррэ яIофшIагъэ дунаим щызэлъашIагъ. А лъэхъаным Дагер псаоу щымыIэжьыгъэ­ми, ишIушIагъэкIэ цIэрыIо зэрэхъу­гъэр зэхахьэм къыщаIогъагъ. Мыекъуапэ къыщагъэлъагъо Сурэттех 31-мэ яIофшIэгъи 100 Мыекъуапэ къыщагъэлъагъо. ЗэлъашIэрэ сурэтышIэу, архитекторэу, къэгъэлъэгъуапIэм ипащэу Бырсыр Абдулахь зэIукIэгъум къыщиIуагъ Адыгэ Республикэм исурэттеххэр дунаим цIэрыIо зэрэщыхъугъэхэр. 2018-рэ илъэсым къэгъэлъэ­гъон 22-мэ республикэм иIэпэIасэхэр ахэлэжьагъэх. А пчъагъэм щыщэу нэбгыри 10-р Урысыем, 12-р дунэе зэIукIэгъухэм шIукIэ ащашIагъэх. Бразилием, Болгарием, Испанием, Израиль, Австрием, Китаим, Сербием, фэшъхьафхэм тисурэттеххэм хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къащыдахыгъэх.
— ТиIэпэIасэхэм яIофшIагъэхэр апэ Адыгэ Республикэм къыщагъэлъагъох, етIанэ нэмыкI шъо­лъырхэр ащытэгъэгъуазэх, — зэ­дэгущыIэгъур Аркадий Кирнос лъегъэкIуатэ. – 2018-рэ илъэсым Б. Никитиным, М. Орловам яIоф­шIагъэхэм тяплъыгъ. «КъежьапIэхэр» зыфиIорэ къэ­гъэлъэгъоным Урысыем, IэкIыб къэралыгъохэм ясурэттех 65-рэ хэлэжьагъ. Клубэу «Лэгъо-На­къэм» зыщызыгъасэхэрэм сурэтыбэ тырахы. Илъэс 40 «Лэгъо- Накъэ» зэрэхъугъэр республикэм щагъэмэфэкIыгъ. Адыгеим, Краснодар краим ясурэттеххэр бэрэ зэIокIэх, зэгъу­сэхэу зэнэкъокъухэм ахэлажьэх. Искусствэм идунай сурэтхэмкIэ къагъэлъэгъоным фэшI щыIэныгъэм ихъугъэ-шIагъэхэм защагъэ­гъуазэ. Хэгъэгум иэкономикэ изыкъегъэIэтын, лъэпкъхэм языкIыныгъэ гъэпытэгъэным, культурэм, искусствэм, спортым, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъэ сурэтхэр дахэх, гурыIогъошIух. Унагъом ипсэукIэ, нэ­нэжъхэм, тэтэжъхэм, кIэлэцIыкIухэм, фэшъхьафхэм афэгъэхьыгъэ сурэтхэр лъэхъаным дештэх. Аркадий Кирнос исурэтэу гандбол командэу «АГУ-Адыифым» щешIэрэ Ксения Дьяченкэм тырихыгъэм узыIэпещэ. Сурэттехыр психологэу, искусствэм иIофышIэу тэлъытэ. НэгъэупIэпIэгъум къыкIоцI тырихырэ сурэтхэр гъашIэм къыхэнэжьых. КIэлэеджакIохэм, щыIэныгъэм игъогу теуцорэ ныбжьыкIэхэм атырахыгъэ сурэтхэри IупкIэу «къыбдэгущыIэх». Псэ апытым фэдэх, шъо зэфэшъхьафхэмкIэ гъэкIэрэкIагъэх. Хьэмрэ цIыфымрэ язэпхыныгъэ сурэтхэм къагъэлъагъо. ЦIыфыр цыхьэ зыфишIыщтым лъыхъу зыхъукIэ, хьэм дэгущыIэу, еушъы­еу бэрэ къыхэкIы. Сурэттехыр тарихъым хэкIокIэщтэп, иIофшIагъэкIэ къытхэт. Непэ ылъэгъугъэр цIыфхэм алъегъэIэсы. Къэгъэлъэгъоным щыкIагъэ имыIэу тIорэп. Тэ къыхэдгъэщмэ тшIоигъор искусствэм ыбзэ цIыфхэр зэрэзэфищэхэрэр, щыIэныгъэр зэрэлъигъэкIуатэрэр ары. Сурэтхэм арытхэр: сурэттех­хэр; къэгъэлъэгъоным щыщхэр.

Источник: Газета Адыгэ Макъ