Адыгэ хабзэм изэгъэшIэнрэ дунэе гъэсэныгъэм щагъэфедэрэ амал пэрытхэмрэ

Адыгэ хабзэм изэгъэшIэнрэ Дунэе гъэсэныгъэм щагъэфедэрэ амал пэрытхэмрэ
Лъэпкъым ыпсэр – бзэмрэ Хабзэмрэ
Адыгэ гущыIэжъ

ХэткIи нафэ ныбжьыкIэмэ япIун, анахь Iоф инмэ ащыщэу зэралъытэрэр. АщкIэ апэрэ пшъэрылъэу щытыр сыд фэдэрэ лъэхъани ныбжьыкIэу къэтэджхэрэр цIыфэу зыхэтхэм шIуагъэ къафахьэу тэрэзэу пIугъэнхэр ары. Ащ хэти иIахьышIу хишIыхьаныр апэрэ пшъэрылъэу еджапIэмрэ унагъомрэ апашъхьэ къеуцо. Зы нэбгырэкIэ мы Iофыр зэшIопхынэу щытэп. Унагъор, еджапIэр, обществэр – зэкIэми пIэ зэкIэдзагъэу бгъэцэкIэн фэе Iофэу щыт. ТиныбжьыкIэмэ адыгэ хабзэ ахэлъэу, ятарихъ, якультурэ куоу щыгъуазэ хъунхэмкIэ лъэшэу яшIогъэшхо къэкIо еджапIэмэ ачIэлъ предметэу "Адыгэ Хабзэ" зыфиIорэм. Предметым гъэсэныгъэ ыкIи пIуныгъэ амал ин IэкIэлъ.

Сэ мыщкIэ я 5-рэ классым щегъэжьагъэу я 9-рэ классым нэсэ есэгъаджэх. Мы Iофым сызыпылъыр илъэс пшIыкIутIу хъугъэ. Апэрэ илъэсхэм къин тлъэгъугъэ зэреджэщтхэ тхылъ зэрэщымыIэм къыхэкIэу. Программэр сIыгъэу чылэм нахь нэжъ-Iужъ губзыгъэу дэсхэм адэжь сыкIозэ къязгъэIуатэщтыгъэ. Джащ дэжьым сэри мы Iофыр сшIогъэшIэгъонэу, сыфэщагъэу хъугъэ. Нахьыбэ пшIэ хъумэ нахь куоу зэбгъашIэ пшIоигъоу охъу.

"Адыгэ Хабзэ" зыфиIорэ тхылъэу къыдэкIыгъэм лъэшэу тигъэгушIуагъ. АщкIэ Унэрэкъо Мирэрэ, Унэрэкъо Раерэ тхьауегъэпсэушхо ятэIо. Мы тхылъым ишIуагъэкIэ кIэлэцIыкIухэм адыгэ хабзэр нахь дэгъоу къагурыIо хъугъэ. Тхылъым итеплъэ закъуи гур къыдещае: тхыпхъэу, сурэтхэу тешIыхьагъэмэ адыгэмэ ятарихъ ухещэ. Апэрэ нэкIубгъор къызызэгопхыкIэ тхылъыр зыгъэхьазырыгъэхэм ныбжьыкIэ цIыкIумэ афэгъэхьыгъэ пэублэ гущыIэми мэхьанэшхо иI. Тхылъым Iоф зэрэдэпшIэщтым ущигъэгъуазэу тамыгъэхэр, IэпыIэгъухэр дэгъоу апэрэ нэкIубгъом тетых. Тхылъхэр Iэхьэ – Iахьэу зэтеутыгъэу зэрэщытыр нахь гупсэф. ГущыIэ къинэу дэтхэр къагурыIоным пае гущыIалъэр IэпыIэгъушIу мэхъу. Анахьэу тхылъыр къэзгъэбаеу, тызгъэгушIуагъэр сурэт къэгъэлъэгъуапIэу, фотовернисажэу дэтхэр ары. Текстым ыуж ит упчIэхэмкIэ кIэлэеджакIохэм яшIэныгъэ дэгъоу ууплъэкIужьын олъэкIы. Темэ пэпчъ гущыIэжъэу епхьылIэн плъэкIыщтхэр ягъусэх. Ахэр зэкIэ тиIофшIэн къэзгъэпсынкIэрэ амалышIух.

Шэн зэхэтыкIэ хабзэхэр ныбжьыкIэ пэпчъ ищыIэныгъэ шэпхъэ гъэнэфагъэу хэгъэуцогъэнымкIэ ишIогъэшхо къэкIо фэзгъэсэрэ IофшIэн зэфэшъхьафхэр урокым щызэхэщэгъэным. Ащ фэдэ IофшIэнхэу зэхэтщэн тлъэкIыщтхэм ащыщых дидактическэ-раздаточнэ материалхэу дгъэфедэхэрэр: перфокартэхэр, карточкэхэр, ситуациехэм язэшIохынхэр, текст зэфэшъхьафхэм Iофэу адэшIэгъэн фаехэр, уплъэкIун е тхэн IофшIэнхэу урокым щашIэн фаехэр, зэнэкъокъу джэгукIэхэу зэхэтщэщтхэр ыкIи нэмыкI Iофыгъохэр зыдэт методическэ IэпыIэгъу тхылъэу "Адыгэ лъэпкъ шIэныгъэм фэзгъэсэрэ IофшIэнхэр" зыфиIоу Щыгъущэ Хьаджэбий зэхигъэуцуагъэр. Ащ лъэшэу ишIуагъэ къытэкIы. Тэ тиурокмэ ялъытыгъэу Iофыгъохэу дэтхэм щысэ атетхызэ тызэрэфаеу тэгъэпсыжьых.

Уинми уцIыкIуми узэрэзекIощтыр пшIэнэу ищыкIагъ. Ау ошIэ закъокIи пкIэнчъэ, умыгъэцакIэмэ. БлэкIыгъэ уахътэм итэу шэн дэгъухэр тхэлъыгъэх тымыIоу, непэ дахэу тызекIоныр ары нахь Iофыр. Гукъау нахь мышIэми тиныбжьыкIэхэм ащыщхэм мыхъун зекIуакIэхэр къахэфэ. Ешъоныр, наркоманиер, нэмыкI шIэпхъаджэу хъурэр гъунэнчъ. Жъалымыгъэ зекIуакIэхэр тищыIэныгъэ къыхэфэх. Тэ, кIэлэегъаджэхэм, пшъэрылъэу тиIэр адыгагъэкIэ тызаджэрэ лъэпкъ шэн дахэхэу лIэшIэгъу пчъагъэхэм аугъоигъэхэр къэIэтыжьыгъэныр, шэн дэеу зетхьэхэрэр нахь макIэ шIыгъэнхэр ары. Едгъаджэхэрэр хэзгъэгупшысыхьэн фэдэ Iофыгъохэр, урокым нэмыкIэу зэIукIэ зэмылIэужыгъохэр афызэхэтэщэх.

Адыгэ лъэпкъым лIэшIэгъу пчъагъэм ыгъэуцугъэ зэхэтыкIэ хабзэхэр зыфэдэм, ахэм лъэпкъым ищыIэныгъэкIэ мэхьанэу яIагъэм, яIэм, шэн – хэбзэ дахэхэр зыпкъ игъэуцожьыгъэнхэмкIэ тхьамафэм зы сыхьаткIэ программэм къытырэр ябгъэшIэныр къин. Джащ къыхэкIэу адыгэ кружок зэхэсщагъ. Илъэс 12 хъугъэ ащ Iоф зыдасшIэрэр. Кружокым ыцIэр "ХьакIэщ". Апэрэ классым щегъэжьагъэу я 11-рэ щиухыжьэу кIэлэеджакIохэм ашIогъэшIэгъонэу, чанэу хэлажьэх. Адыгэ зэхэтыкIэ хабзэхэр зэрашIэрэр къызщылъагъорэ зэныкъокъухэр, пчыхьэзэхахьэхэр, семинархэр зэхэтэщэх. Егъэджэн-пIуныгъэ Iофыр нахь гъэлъэшыгъэнымкIэ зишIуагъэ къэкIон ылъэкIыщт пчыхьэзэхахьэхэу чылэм ихъишъэ къизIотыкIхэрэр, лIыхъужъхэм, цIыф пэрытмэ ящытхъу къызщыдгъэлъагъохэрэр ретэгъэкIокIых. Урокым тызаджэу, къэтIуатэрэм нэмыкIэу адыгэ хабзэм фэгъэхьыгъэ къэгъэлъэгъон – къэшIын кIэкIхэр ренэу тэгъэхьазэрых. Ахэр кушъэхапхэр, лъэтегъэуцор, кIапщэр, нысэщэ джэгумэ хабзэу апылъыр, чэщдэсыр, хьакIэщхэр дгъэхьазэрынхэмкIэ яшIуагъэ къытэкIы шIэныгъэлэжьмэ атхыгъэхэу гъэзетэу "Адыгэ макъэм" къыхиутыхэрэм, журналхэу "Псалъэм", "Зэкъошыныгъэм", "Жъогъобыным" къарыхьэхэрэм. Адыгэ джэгум изэхэщэн, хьакIэ къакIомэ узэрэпэгъокIыщтыр, ахэмэ анэмыкIхэу къатхыжьрэ къэбархэр, щысэхэр игъэкIотыгъэу тэгъэфедэх. Лъэпкъым итарихъ, ыбзэ, цIыфым изекIокIэ – шIыкIэхэм афэгъэхьыгъэ диспутхэр, семинархэр, конференциехэр зэхэтэщэх. Едгъаджэхэрэм ямызакъоу, ны-тыхэр къетэгъэблагъэх, ахэмэ апашъэхьэ упчIэ гъэшIэгъонхэр къыщытэIэтых, татегущыIэ. ЕджапIэм имызакъоу, ащ фэдэ къэгъэлъэгъонхэр район гупчэми тэщэх. Илъэс къэс Шэуджэн районым зэхещэ "Фестиваль национальной культуры" зыфиIорэр. Сабыйхэм ашIогъэшIэгъонэу, агу етыгъэу ащ зыфагъэхьазыры, хэлажьэх. Нахь дэгъоу зыкъэзгъэлъэгъуагъэхэр, нахь IупкIэу усэ къеджагъэхэр, нахь дахэу къэшъуагъэхэр, зишъуашэ нахь дахэр еджакIохэм къыхагъэщых. Ащ пIуныгъэ-гъэсэныгъэмкIэ лъэшэу ишIуагъэ къэкIо "Жъымрэ кIэмрэ" зыфиIорэ зэхахьэу тиIагъэри гъэшIэгъоныгъэ. УпчIэхэр доскэм тетхагъэх:

Непэрэ адыгэ пшъашъэхэр сыдым фэдэн фаеу къыпщыхъура?
Непэрэ адыгэ кIалэхэм шъугу римыхьэу ахэлъ шэнхэр, зекIуакIэхэр сыд фэдэха?
УцIыфыным пае сыда ищыкIагъэр?
Ны-тыхэм ясабыймэ джэуапэу къатыжьхэрэр лъэшэу ашIогъэшIэгъоныгъэх. КIэлэаджакIохэр зызэнэкъокъухэм ыуж чIыпIэхэмкIэ зэдгъэхъожьхи, а упчIэ дэдэхэм ны-тыхэм зятэтыжьым, хэдгъэгупшысыхьагъэх. Ащ фэдэ зэдэгущыIакIэхэм еджакIомэ агу къабзэ ешIы, яжабзэ хегъахъо, дэхагъэм фещэх.

Дэхагъэр нахь зэхашIэным пае адыгэмэ ямузыкальнэ культурэ, адыгэ джэгум нэIуасэ фэтэшIых. Я 9-рэ классым урок-концертхэр щыретэгъэкIокIых. Методическэ IэпыIэгъоу Щыгъущэ Хьаджэбый итхылъ дэт планым тетэхых. АпэрапшIэу къашъо пэпчъ ихъишъэ нэIуасэ фэтэшIых. Ащ ыуж ижъырэ пластинкэу тиIэхэр къытетэлъхьэшъы, къашъохэр къэтэгъэлъагъох: зэфакIу, удж, гощэудж, зыгъэлъат, ислъамый, къэрэкъамыл. Мыщ дэжьым IэпыIэгъу къытфэхъу кIэлэцIыкIухэу илъэс пчъагъэ хъугъэу адыгэ къашъом пылъхэр. Ахэмэ къытагъэлъэгъу къашъо пэпчъ къызэрэпшIын фаер. Кружокым щызэхэтэщэ "Адыгэ джэгу" зыфиIорэ къэгъэлъэгъони. ХьатиякIоу джэгур зезыщэщтыри, нысэу къыращыщтри, ащ готын фаехэри гъэнэфагъэхэу, жюрим хегъэунэфыкIы къашъохэр нахь тэрэзэу къыздэхъугъэ кIалэхэр, пшъашъэхэр. Джэгум зэкIэлъыкIуакIэу иIэщтыр, сценариер зэхэтэгъэуцо. Мыщ дэжьым къасIомэ сшIоигъу, школ пэпчъ ащ фээдэ зэхэщэнхэр ашIы хъумэ, видиокIэ атехыгъэмэ ишIуагъэ къызэрэкIощтыр. Дискым школыр тетхагъэу зэIэпытхэу, лъэныкъо пстэури къэзыубытыгъэу нахь дэгъоу къыздэхъугъэм щысэ тетхэу, мытэрэзыр щыдгъэзыеу Iоф дэтшIэн тлъэкIыщтыгъэ. Чылэм нысэщэ джэгоу тыздэщыIагъэ пэпчъ зэфэхьысыжьхэр тэшIых. Тэрэзымрэ, мытэрэзымрэ зэхэтэфыжьых. ГущыIэм пае, лъэгукIэтыныр дэнэ шэкIэу нысэр зытрагъэуцорэм ычIыпIэкIэ нэIэплъэкI тырагъэуцуагъэу кIалэхэм къаIожьы. Ащ фэдэ мытэрэзхэр бэу къыхагъэкIы. Я 9-рэ классым ис еджакIоу БрантI Амаль моущтэу еIо- "сэ къасщэ хъумэ, машинэхэм тарысми "Нысэщэ орэдыр" урамым тетхэми, зэкIэми зэхахэу къезгъэIощт "Орида, дахэр къэтэщэ" зыфиIорэр.

Я 5-рэ классым щегъэжьагъэу нахь игъэкIотыгъэу адыгэ орэдыжъхэмрэ хабзэмрэ зэтэгъашIэ. "Лъэпкъым ихъишъэ умышIэми, орэдыжъхэмкIэ къэпшIэжьын плъэкIыщт", - ыIогъагъ Нэгумэ Шорэ. "Орэдхэр адыгэхэмкIэ щыIэныгъ, псэ, япэсэрэ дунэететыкIэ исаугъэт, ячIыгу щыхъурэ пстэури къэзыIотэрэ тхыгъэ папкI. Унэм исми адыгэр, зэфэсым щыIэми, цIыфхэм ахэтми, икъиныгъуи, игушIуагъуи орэдхэм зэращэ. Къэхъурэ сабыйхэм орэдкIэ апэгъокIых. Дунаим тетыфэхэ ахэр ягъашIэ хэтых, лIэужмэ якъэбархэр къыкIэлъыкIорэмэ орэдкIэ анагъэсыжьы". (Хъан-Джэрый)

Сурэт шIыгъэм фэдэу, тхылъ тхыгъэм фэдэу орэдыжъмэ адыгэ щыIэкIэ-псэукIэр тынэгу къыкIагъэуцо. Тхылъэу "Адыгэ хабзэм" къытырэ орэдхэу "Остэгъэе къалэ иорэди" нэмыкIхэри тядэIунэу аудио дискхэр джыри къыднэсыгъэхэп. Ижъырэ пластинкэхэм атетхагъэу "Си Къэсэй", "Адыиф", "Цырац" ыкIи нэмыкI орэдхэм ятэгъэдэIух, зэхэтэфыжьых. Сыд фэдэрэ зэхахьэ тиIэми "Жъыум" къамылым, шыкIэпщынэм, къыригъэIорэ мэкъамэхэр тэгъэфедэх. Адыгэ хабзэм итхьамафэ редгъэкIокIы хъумэ, орэдыжъхэм ямафэ къафэмгъэсыжьэу сабыйхэр ежэх, нахьыбэр хэлэжьэнэу якIас. Орэдыжъхэм япхыгъэ урокхэм ягъэхьазырын Iофыгъо макIэп къапыкIырэр. Орэдэу зэдэIунхэ фаехэр куп-купэу зэтеутыжьыгъэхэу дискхэр лъэпкъ орэдыжъхэр къытфагъэхьазэрыжьынхэу тыфай.

ГъэцэкIэн Iофэу кIэлэеджакIомэ яIэхэм ащыщ зыдэс чылэм орэдусэу дэсхэм якъэбар зэрагъэшIэнэу урокым къыщаIотэжьынэу. Ащ фэдэ Iофым пIуныгъэ мэхьанэшхо иI: чылэдэсхэм ягъэхъагъэхэм арэгушхох, агукIэ зэхашIэ, къызщыхъугъэ чылэр шIу алъэгъоу къэтэджых.

ЦIыфым зэгъэфагъэу, щэрыоу, мэхьан куу зыкIоцIылъ псэлъэ гъэкIэкIыгъэ псыхьагъэмкIэ къэгущыIэн ылъэкIыным адыгэхэм мэхьанэшо ратыщтыгъ. Ащ илъыгъэкIотэн Iоф дэтэшIэ. апэрэ классым щегъэжьагъэу тхылъым дэт текстхэр, ежьхэм яшIошIхэр жэбзэ чан зэгъэфагъэкIэ къызэраIотэжьыщтым тыпылъ. Жабзэм ихэгъэхъонкIэ зишIуагъэ къакIохэрэм Iоф адэтэшIэ. мэкъэ Iужъухэр тэрэзэу къаIонхэу егъэсэгъэнхэмкIэ IурыIупчъэхэм яшIугъэ къэкIо. Урокым щэтэгъэфедэх IупкIэу, псынкIэу тэрэзэу къэпIоныр. НыбжьыкIэхэм япIун-гъэсэн Iоф имызакъоу, лъэпкъым епхыгъэ шIэныгъэ куухэр зэгъэгъотыгъэнхэмкIэ IорыIуатэр апэрэ къэкIуапIэмэ ащыщ.

Адыгэмэ зэхэтыкIэ-хабзэу ахэлъхэр гъунджэу къарэщых гущыIэжъмэ. Ахэмэ кIуачIэу яIэр зыпэпшIын щымыIэу къысшIошIы. IупкIэу, кIэкIхэу, мэхьанэ куу акIоцIылъэу зэрэгъэпсыгъэхэм къыхэкIэу лъэшэу Iэрыфэгъу къысфэхъух згъэфедэнхэмкIэ. Темэу зэдгъашIэрэм елъытыгъэу тхылъым дэт текстхэм гущыIэжъхэр ахэтэгъэхъожьых, зэхэтэфых, езбырэу зэтэгъэшIэжьых. ГущыIэжъэу тхылъым дэмытхэри нэжъ-Iужъмэ къарагъаIозэ кIэлэеджакIохэм къатхых. Кабинетым тыдэ уплъагъэми гущыIэжъхэр дахэу тхыгъэхэу пылъагъэх. Адыгэ хабзэм итхьамафэ редгъэкIокIы зыхъукIэ, гущыIэжъмэ апае "Анахьыбэ гущыIэжъ зышIэрэр" зыфиIорэ зэныкъокъу мафэ хэтэхы. Сабыйхэр чанэу ащ хэлажьэх. Анахьэу къахэщхэрэр ныжъ-тыжъмэ акIэрыс сабыйхэр ары. Ащ фэдэ зэныкъокъухэр кIалэхэм агу рехьы. Ахэмэ ягулъытэ нахь чаны ашIы, егъэгупшысэх, пIуныгъэ тэрэз агъотынымкIэ амалышIу мэхъух. Джащ фэдэ къабзэу хырыхыхьэмэ якъэшIэн сабыймэ якIас.

Шэуджэн районым щызэхащэрэ олимпиадэхэм кружокым хэтхэр хэсэгъэлажьэх. Темэ гъэнэфагъэ ясэты, илъэс реным Iоф дашIэ, аугъои сурэтхэр, цIыф губзыгъэхэм заIуагъакIэ, къарагъэIуатэх. Темэу тиIагъэхэмкIэ текIоныгъэ чIыпIэ къыдэзыхыгъэхэр тиIэх. Ахэр Лъэпшъыкъо Зарем, Цуамыкъо Джэнэт, ХьакIэцIыкIу Рит.

КIэлэегъаджэ пэпчъ ипшъэрылъ икъоу ыгъэцакIэмэ, итворчествэ ыгурэ ыпсэрэ хилъхьэмэ ар урок къодыеп зэрэхъущтыр, мэфэкI шъыпкъ, шэн-шапхъэхэу кIалэхэм ахэлъхэм яеплъыкIэ язэфэхьыс урок гум къинэжьыщтмэ зэу ащыщ хъущт. Ащ пае адыгэ хабзэм изэгъэшIэнкIэ мыщ фэдэ методическэ IэпыIэгъухэр тищыкIагъэх:

КIэлэегъаджэхэм апае методическэ IэпыIэгъу шъхьаихыгъэ урокхэр дэтэу, шIыкIэ-амалхэу бгъэфедэн плъэкIыщтхэр игъусэу.

Жабзэм ихэгъэхъонкIэ фонохрестоматиер, аудио дискхэу пшысэхэр, орэдыжъхэр, къэбар гъэшIэгъонхэр зытетхэр.

Республикэм ит гурыт еджапIэхэм ащашIырэ пчыхьэзэхахьэхэу: "Чэщдэсыр", "Лъэтегъэуцор", "Кушъэхапхэр", "КIапщэр" ыкIи нэмыкIхэри видиокIэ техыгъэхэу зэIэпытхыжьынхэу.

ХэткIи нафэ, нэм ылъэгъурэмрэ, тхьакIумэм зэхихрэмрэ сыдигъокIи гум къенэжьы. ПшIэ къафэпIон нахьи, зэ алъэгъумэ нахь ашIогъэшIэгъон мэхъу ыкIи къагурэIо. ГущыIэм пае: адыгэмэ ямузыкальнэ культурэ, Iэмэ-псымэхэм язэгъэшIэн сыхьат пчъагъэ къеты. КъызафэпIуатэкIэ дискым тетэу ябгъэлъэгъумэ нахь ашIогъэшIэгъоныщт. ГъукIэ Замудинэ а Iофым зэрэпылъыр тэшIэ. Ащ имузей кIалэхэм ябгъэлъэгъумэ сыдым ымыуаса? Ыдэжь сабыйхэр тщэмэ дэгъу, ау ащ фэдэ амалэу тиIэр макIэ. Пщынэхэр, щыкIэпщынэхэр, къамылыр ыкIи нэмыкIхэм яшIыкIэ сабыйхэм алъэгъун фаеу тэлъытэ.

Радиом, телевидением, театрэм мэхьанэу иIэр хэтыкIи нафэ. Адыгэ хабзэм ехьылIэгъэ къэтынхэр адыгабзэкIэ нахьыбэу къыдэкIыныр лъэшэу ищыкIагъ. Тыфай лъэпкъым, адыгэ шэн-хабзэхэм яхьылIагъэу къэтын шIагъохэр пчэдыжьрэ къамыгъэлъагъоу, сабыйхэр школым зыщыIэ уахътэм, пчыхьашъхьэрэ къагъэлъэгъонэу. Дискым ахэр тыратхэжьэу ащэщтыгъэмэ, тыгушIозэ къэтщэфыжьыщтыгъэх.

Театрэр-дунай хьалэмэт.
Лъэшэу дэгъугъэ Адыгэ лъэпкъ театрэм адыгабзэкIэ ыгъэуцугъэ спектаклэхэр дискхэм атетэу тызыщыфаем къызIэкIэдгъэхьан, теплъын тлъэкIынэу хъугъэмэ. Ащ инэу ишIуагъэ къытэкIыщт, сыда пIомэ адыгэ пьесэхэу тилъэпкъ ихъишъэ ыкIи инепэрэ щыIакIэ фэгъэхьыгъэхэм шэн-зэхэтыкIэ дахэу ахэлъыгъэхэр къагъэлъагъох, шэн мытэрэзхэр лакъырд ашIых. Тыщэгугъу адыгэ театрэм а Iофыр зэшIуихынэу.

Адыгэ унагъо пэпчъ "Адыгэ макъ"-эр, "Псалъ"-эр, "Зэкъошыныгъ"-эр къыратхыкIын фае. Ахэм къыхаутхэрэм тиныбжьыкIэхэр нахь алъыплъэнэу, заджэхэрэр нахь ашIогъэшIэгъоны шIыгъэн фае.

ГущыIэ щэрыохэу, гущыIэм пае: Къо бзаджэр унэгъо гъэкIод. Гъунэгъур пый ашIырэп. Акъыл зиIэр цIыфмэ якIас. ЛъэIоным нэр решъу. Шъхьахынэм чъыеныр икIас. Бэшхыр насыпынчъ.

Мэхьанэ куу зыкIоцIылъхэр еджапIэм ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм атетхагъэу, мафэ къэс еджакIомэ алъэгъоу, ригъэгупшысэхэмэ, ишIуагъэ къэкIонэу тэлъытэ.

Интернетым лъэпкъ хабзэр илъхьагъэмэ бэ зэшIокIэу къытитыщтыр. Ащ иамалхэр гъунэнчъ. Хэти иIофшIагъэрэ, игъэхъагъэхэмрэ интернетым иты хъумэ, зэкIэми ишIуагъэ къытэкIыщт.

НыбжьыкIэмэ апае чылэхэм хьакIэщхэр къащызэIухыгъэмэ нахь цIыфхэр зэпэблагъэ ышIыных тшIошIы. Чэщдэсхэр, орэдыжъхэр къыщаIоу, кIапщэхэр щашIынхэу, адыгэ джэгухэр рагъэкIокIынхэу.
Тинепэрэ щыIакIэ зэхъокIыныгъэу хэхъухьэхэрэм, нэмыкIырэ цIыф лъэпкъхэм афэдэу, адыгэхэми ядунэегурыIуакIэ хэпшIыкIэу зызэблихъугъ. Лъэпкъым ихъишъэ, икультурэ куоу зэгъэшIэгъэным, духовнэ кIэн баеу лIэшIэгъу пчъагъэмэ къакIоцI адыгэмэ зэIуагъэкIагъэр угъоижьыгъэным, адыгабзэмрэ, адыгэ литературэмрэ, адыгэ хабзэмрэ язэгъэшIэн ифэшъошэ чIыпIэ тищыIэкIэ-псэукIэ щегъэубытыгъэным, цIыфмэ язэкъошныгъэ гъэпытэгъэным чанэу афэлэжьэныр ары цIыфы пэпчъ пшъэрылъ шъхьаIэу джы зыфигъэуцужьын фаер. Адыгэ хабзэм шIуагъэу къыхьырэр зэкIэми къагурыIорэп, ау ащ тетхэу ящыIэныгъэ агъэпсымэ сыдигъокIи зэгурыIожьыныгъэ цIыфхэм ахэлъыщт.


ХьакIэмыз Фатим.